Arteterapia to terapia przez sztukę. Sprowadza się ona do wykorzystania w procesie terapeutycznym i rehabilitacyjnym różnych form oddziaływania przez sztukę, jak np. taniec, teatr czy muzyka. Arteterapia bywa z powodzeniem stosowana zarówno u dzieci, dorosłych, jak i u seniorów, u których wpływa m.in. na zdolności fizyczne i sprawność psychiczną.
Czym jest arteterapia?
Termin „arteterapia” to połączenie dwóch słów. Jednym z nich jest „ars”, oznaczające sztukę, drugim natomiast „therapeuein”, co dosłownie znaczy leczenie. Pierwszy raz został on użyty w latach 40. ubiegłego wieku. Uczynił to artysta Adrian Hill, który nieświadomie przyczynił się do zakorzenienia terapii przez sztukę w angielskich sanatoriach. Będąc bowiem w takim miejscu, malował on obrazy, zachęcając do podobnej aktywności pozostałych kuracjuszy. Szybko zauważono pozytywne efekty terapii, co spowodowało jej wprowadzenie do regularnych zajęć w sanatoriach. Dziś kursy, szkolenia i studia z zakresu arteterapii cieszą się bardzo dużą popularnością. Świadczy o tym, chociażby warszawska Akademia Arteterapii, o której przeczytać można we wpisie “Akademia Arteterapii – dla osób planujących studia arteterapii”, gdzie przybliżono założenia oraz program akademii SensArte – Centrum Arteterapii.
Arteterapia traktowana jest współcześnie jako metoda, polegająca na wykorzystaniu w procesie terapeutycznym lub rehabilitacyjnym różnych form oddziaływania przez sztukę. Nie chodzi tu o wartość dzieła, ale o sam proces tworzenia, w trakcie którego uwalniane są tłumione emocje, poprawia się samopoczucie pacjenta oraz jego zdolności fizyczne. Terapia sztuką sprawdza się również w działaniach profilaktycznych u seniorów, zapobiegając typowym dla tego wieku chorobom oraz stanowiąc istotny element terapii.
Metody arteterapeutyczne
W arteterapii wyróżnić można kilka metod. Jedną z najpopularniejszych są muzykoterapia i plastykoterapia. Pierwsza z nich wykorzystuje śpiew i grę na instrumentach czy też słuchanie muzyki, druga z kolei oddziałuje na pacjenta poprzez malowanie, kolorowanie, modelowanie, a nawet rzeźbienie. Ciekawą formą arteterapii są również choreoterapia, czyli terapia przez ruch i taniec oraz biblioterapia, skupiająca się na odbiorze bądź tworzeniu dzieł literackich. Nieco rzadziej wykorzystywana, ale równie skuteczna jest chromoterapia, sprowadzająca się do przebywania wśród określonych kolorów czy filmoterapia, w trakcie której dyskutuje się o wcześniej obejrzanych filmach.
Cele arteterapii
Arteterapia pozwala rozładować nagromadzone emocje, wyciszyć się i zrelaksować. Zarówno obcowanie ze sztuką, jak i jej tworzenie, może przyczynić się do uwolnienia skrywanych uczuć oraz ułatwić nawiązywanie relacji międzyludzkich. Terapia przez sztukę podnosi na wyższy poziom funkcje intelektualne osób starszych, opóźniając rozwój demencji. Dzięki temu, że zajęcia na ogół odbywają się w większych grupach, senior może stać się ich częścią, nawiązując nowe kontakty i realizując potrzebę przynależności. Z kolei u dzieci zajęcia arteterapeutyczne mogą wpłynąć na rozwój wyobraźni oraz ekspresji, pomóc w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, a także uczą radzić sobie z emocjami.
Arteterapia w trosce o kondycję fizyczną
Arteterapia to nie tylko ćwiczenia dla duszy i wsparcie w procesie dbania o zdrowie psychiczne. Dzięki odpowiedniemu doborowi metod seniorzy lub osoby z niepełnosprawnościami mogą podtrzymywać sprawność fizyczną. Jest to możliwe np. w choreoterapii czy muzykoterapii, gdzie ruch łączy się z odbiorem dźwięków. Z kolei samodzielne tworzenie dzieła plastycznego, umożliwia podtrzymanie sprawności kończyn, wpływa na usprawnienie motoryki małej i dużej, co pozytywnie wpływa na samopoczucie i poczucie sprawczości osób, biorących udział w tego typu zajęciach.